Wijzigen van onderhoudsgeld na de echtscheiding of ouderschapsovereenkomst
Op het moment dat ouders uit elkaar gaan, leggen ze een regeling vast over de kinderen: wanneer ze bij welke ouder zullen verblijven, en hoe de kosten voor de kinderen tussen de ouders worden verdeeld.
Wat als nadien bijvoorbeeld blijkt dat de onderhoudsbijdrage niet volstaat om de kosten te dekken, of er andere onvoorziene omstandigheden zijn waardoor de vastgelegde regeling niet meer werkt? Zeker wanneer de regeling werd vastgelegd toen de kinderen nog erg jong waren, is de kans groot dat de nood aan een wijziging op een bepaald moment wel zal blijken.
Principe van de bindende kracht van de overeenkomst
In principe bindt de overeenkomst de partijen uiteraard, anders zou het weinig nut hebben om iets op papier te zetten… Alles wat de ouders op papier hebben gezet met betrekking tot de kinderen: uitoefening van het ouderlijk gezag, verblijfsregeling en bijdrage in de kosten, blijft in principe gelden doorheen de jaren.
Wijzigbaarheid in bepaalde gevallen
Onder bepaalde voorwaarden kan het vastgelegde akkoord toch nog worden gewijzigd.
onderling overleg
In eerste instantie kunnen de ouders steeds in onderling overleg vaststellen dat een wijziging van de gemaakte afspraken nodig is. De ouders blijven samen ouderen, ook na hun relatiebreuk, en ze kunnen op elk moment in onderling overleg beslissingen over de kinderen nemen.
Ze gaan daarover opnieuw aan tafel zitten en komen een aangepaste regeling overeen. Het is belangrijk dat dit nieuwe akkoord ook weer schriftelijk wordt vastgelegd. Dit geeft een duidelijke houvast, en kan in sommige gevallen bovendien ook nodig zijn als bewijs ten aanzien van de fiscus in verband met de aftrek van onderhoudsgelden en kinderlast. De bemiddelaar kan de gesprekken begeleiden en zorgen voor een correcte schriftelijke weerslag van het akkoord.
gewijzigde omstandigheden
Maar wat als slechts één ouder vragende partij is voor de wijziging? De Belgische wet voorziet dat de regeling kan worden herzien wanneer er sprake is van nieuwe omstandigheden die zich voordoen buiten de wil van de partijen, waardoor de toestand van de ouders of de kinderen ingrijpend wijzigt.
Bijvoorbeeld: een (ouder) kind dat beslist meer bij een van de ouders te willen zijn, wijziging van de verblijfsregeling die door een van de ouders eenzijdig werd doorgevoerd ( de ouder komt kind bijvoorbeeld niet meer ophalen), grote wijziging in het inkomen door een ernstige langdurige ziekte, … Als de ouders in zo’n geval niet in onderling overleg tot een aangepaste regeling komen, kan de wijziging via de rechter worden gevraagd.
herzieningsclausule in de oorspronkelijke overeenkomst
Ouders kunnen in hun overeenkomst over de kinderen een herzieningsclausule opnemen. Daardoor bevestigen ze de principiële wijzigbaarheid van de overeenkomst en koppelen die mogelijkheid tot wijziging aan bepaalde momenten of aan bepaalde voorwaarden (scharnierleeftijden van de kinderen of scharniermomenten in de opleiding).
Overvloed aan rechtszaken
Uit onderzoek van de Belgische rechtspraak, blijkt dat dat er ontzettend veel rechtzaken worden gevoerd voor het bekomen van wijzigingen ( vooral dan met betrekking tot de bijdrage in de kosten) van de regeling over de kinderen. Er worden dus te veel onvolledige en overhaaste overeenkomsten vastgelegd waarbij de ouders zich onvoldoende hebben laten begeleiden en adviseren.
De opmaak van een goede overeenkomst is niet eenvoudig uiteraard. Ze moet vaak nog vele jaren meegaan, vooral als de kinderen nog jong zijn op het moment van de scheiding. En de ouders kunnen moeilijk alles voorzien en inschatten op het moment dat de regeling wordt vastgelegd.
Een goede begeleiding en grondig advies zijn dus erg belangrijk! Laat je bijstaan door scheidingsbemiddelaar Vera Steyvers, voor de opmaak van een goed doordacht akkoord, waarbij alle juridische en fiscale elementen mee in overweging worden genomen.
Goed uitgewerkte herzieningsclausule en omschrijving van de buitengewone kosten
Door herzieningsclausules te voorzien in de scheidings-of ouderschapsovereenkomst, bevestigen de ouders de principiële wijzigbaarheid van de overeenkomst, op bepaalde momenten of onder bepaalde voorwaarden: scharnierleeftijden van de kinderen (bijvoorbeeld 6, 12 en 18 jaar) of scharniermomenten in de opleiding (overgang naar lagere school, middelbaar en hoger studies).
Het bereiken van een hogere leeftijd of overgang naar hogere studies worden niet door alle rechters aanvaard als een reden tot herziening van de onderhoudsbijdragen. De uitkomst van zo’n gerechtelijke procedure is dus moeilijk te voorspellen en bovendien zijn gerechtelijke procedures duur en nefast voor de onderlinge relatie tussen de ouders.
Door het inlassen van een herzieningsbeding komen ouders overeen dat een wijziging van het onderhoudsgeld principieel wel mogelijk is op de daarin voorziene momenten: in het beste geval door onderling de wijziging vast te leggen, en indien nodig door beroep te doen op de rechter die dan door het herzieningsbeding wel de bevoegdheid heeft om te oordelen over een aanpassing van de onderhoudsbijdrage.
Herzieningsclausules zijn dus erg nuttig, maar te gebruiken met mate en enkel na goed advies over de formulering en draagwijdte ervan. Een onvolledig of onlogisch opgestelde herzieningsclausule doet immers meer kwaad dan goed…
Naast het gebruik van herzieningsclausules, kan ook de omschrijving van de “buitengewone kosten” voor de kinderen soelaas bieden. Het betreft een categorie van verblijfsoverstijgende kosten voor de kinderen die niet (of toch moeilijk) op voorhand te begroten zijn en niet zijn gedekt door de onderhoudsbijdrage voor de kinderen. Over deze kosten wordt dus nog afzonderlijk tussen de ouders afgerekend volgens een bepaalde verdeelsleutel. Het kan bijvoorbeeld gaan om: kosten van hogere studies, kot aan de universiteit, kosten rijschool, orthodontie,… Een goede omschrijving van deze categorie van kosten kan de nood aan wijziging van de onderhoudsbijdrage in grote mate opvangen. Ook hier is een goed doordachte opsomming en omschrijving van deze kosten erg belangrijk!
